Karhunkierros (Bear’s Trail) in 7 dagen: Oulanka Research Station – Ruka (3/3)

Dit is het derde en laatste deel van het verslag over mijn 7-daagse trektocht op de Karhunkierros (Bear’s Trail) in het Oulanka Nationaal park in Fins lapland.
Nog vier dagen resten me tot het eindstation Ruka. Ik verwacht nog heel knappe landschappen met ondermeer de indrukwekkende Kiutaköngäs stroomversnellingen die zich al snel zouden aankondigen.

Dag 4: Oulanka Research Station – Jussinkämppä wildernishut (16,4 km)

Ik voel me deze ochtend fit en uitgeslapen. De bedden in het Research Station zijn echt goed. Na een warme douche begeef ik me naar de eetzaal voor het ontbijt, samen met een 30-tal internationale studenten die hier ook verblijven.

Oulanka Visitor Centre

Het is fris buiten, amper 4°C, maar dat bederft mijn goed humeur niet. Het station ligt langs een asfaltweg (Liikasenvaarantie 134) vlak bij de brug over de Oulanka rivier. Ik volg de weg en steek de brug over. Aan de overzijde ligt het Oulanka bezoekerscentrum, een populaire plek voor dagjestoeristen en gezinnen omdat het makkelijk met de auto bereikbaar is en van hieruit korte maar spectaculaire wandelingen kunnen gedaan worden, zoals naar de Kiutaköngäs rapids (amper 2 km heen en terug).
Ik kom bijgevolg aanzienlijk meer mensen tegen dan ik tot nu toe gewend ben.

In het gebouw is er een infobalie waar je heel wat nuttige info doorgespeeld krijgt over de regio en wat je er allemaal kunt doen en er is ook Wi-Fi beschikbaar.
Ben je de gevriesdroogde pakjesvoeding intussen wat beu, dan kan je hier je voetjes onder tafel steken in het Ravintola Talonpöytä Oulanka restaurant waar ze je verwennen met maaltijden en snacks met lokale ingrediënten. De rendierburger is er erg in trek en men serveert er ook alcoholische dranken.
Er is ook een outdoor-shop waar je terecht kunt voor kaarten, boeken, materiaal, beperkte voeding, souvenirs, enz…

Aan de buitenmuur bij het restaurant is een waterkraan beschikbaar voor wandelaars waar de klok rond waterflessen kunnen gevuld worden.

Van zodra je voorbij het gebouw het pad oploopt kom je vrijwel meteen een soort ondergrondse bunker tegen wat wijst op activiteit uit WOII. Hoewel deze regio tijdens WOII vrij goed ontsnapt bleef aan het oorlogsgeweld vreesden de lokale bewoners toch voor aanvallen van partizanen. Deze bunker werd gebouwd om toezicht te kunnen houden op het verkeer op de Oulanka rivier.

Kiutaköngäs stroomversnellingen

Deze 325 meter lange stroomversnelling met waterval bevindt zich ongeveer 260 meter boven zeeniveau en op amper een kilometer stappen van het bezoekerscentrum. De trail naar de stroomversnellingen en de Kiutaköngäs waterval is relatief makkelijk en is onderdeel van de Karhunkierros route. De rivier volgt zijn weg door een smalle canyon en kronkelt dan verder de Russische grens over (waar hij vervolgens Оланга zal heten). Deze Russische grens is overigens niet ver van mijn locatie, in vogelvlucht nog geen tien kilometer verderop. Theoretisch gezien zou je hier via een stukje niemandsland gewoon Rusland kunnen binnenstappen zonder dat iemand je opmerkt vermits hier alleen maar wildernis is. Ik voel me evenwel niet geroepen om dat te gaan uitproberen 😉

Het pad klimt vervolgens gestaag omhoog en ik krijg fantastische uitzichten op verschillende meanders van de Oulanka onder mij. De dagjestoeristen zijn al lang verdwenen op dit stuk en de intense stilte en de power van de natuur overvallen me hier nog maar eens.

Ansakämppä wildernishut

Het pad blijft vijf kilometer netjes de rivier volgen tot ik bij de Ansakämppä wildernishut kom. Ik profiteer er even van de gelegenheid om een snack boven te halen want vanaf hier buigt de trail weg van de Oulanka en gaat het steil bergop in de richting van een zijrivier van de Oulanka, de Kitkajoki. De hut is blijkbaar nog bezet door enkele hikers die hier overnacht hebben want er liggen nog enkele slaapzakken uitgespreid.

Onderweg kiest opnieuw een specht een boomstam uit op amper twee meter van mij. Het lijkt steeds dezelfde soort (of misschien is het wel dezelfde specht van enkele dagen terug) die mij gewoon achtervolgt 😛 …
Het uitzicht op de fantastische Oulankajoki rivier wordt alsmaar indrukwekkender. Ik mag niet vergeten er af en toe eens bij stil te staan en het landschap goed in mij te laten doordringen want al snel zal het pad van de rivier afwijken en steil gaan klimmen. Ik neem dan definitief afscheid van de Oulanka.

Jussinkämppä wildernishut

Na 16 km stappen besluit ik te kamperen bij de Jussinkämppä wildernishut aan het Kulmakkojärvi meer. De honger slaat toe en ik haal een zakje ‘Pulled pork op the barbeque’ van Firepot uit mijn rugzak tevoorschijn. Het verrast me hoe lekker dit is. Ik heb verschillende smaken en merken meegebracht maar dit springt wel met kop en schouders boven de rest uit. Terwijl de andere pakketten vaak erg flauw proeven is dit wel bijzonder goed op smaak gebracht. Het enige negatieve puntje over Firepot is de prijs die wel stevig is t.o.v. de andere merken.

Later op de avond heb ik het geluk een zeer bijzondere en zeldzame watervogel te kunnen zien en horen, de parelduiker. Zijn luide en opvallende roep weergalmt over het meer en bezorgt me kippenvel.

De komende uren naar middernacht toe zijn bij mij misschien wel het meest bijgebleven van de hele trip. Er zijn weinig medekampeerders en dan nog op ruime afstand van mij. Ik denk dat iedereen onder de indruk is van dit bijzondere plekje want de stilte wordt gerespecteerd. De zon beweegt zich erg traag boven de horizon en gaat vrijwel niet meer onder. Dit is exact wat ik nodig heb, rust en stilte in een ongerept stukje natuur. Ik realiseer me dat geen enkele foto of video ooit alle kleuren, geluiden, geuren en nuances van dit soort ervaringen kan vastleggen. Dankbaar is het woord dat nu in mij opkomt.

Eenmaal knus in mijn tentje en lekker warm in de donzen slaapzak begin ik met een glimlach op mijn gezicht heerlijk langzaam weg te dromen. Ik voel een top nachtrust aankomen… maar dat is buiten de koekoek gerekend die zich even na middernacht erg belangrijk vindt, wellicht in zijn zoektocht naar een partner. De hele nacht blijft zijn roep galmen over het meer, tot in de vroege ochtend.

Dag 5: Jussinkämppä wildernishut – Harrisuvanto shelter (11,3 km)

Wanneer ik mijn tentje openrits zie ik een stralend blauwe lucht. Dat is goed en minder goed want dat betekent veel zon en zweten want ik heb me laten vertellen dat er een zwaar stuk trail zit aan te komen.

Saaripuron putous (waterval)

Vandaag zal ik de Kitkajoki rivier bereiken maar voor het zover is ga ik nog een stukje van de trail af om een naamloze waterval te bezoeken die zich ergens 4 km verder op de kleine Saaripuro rivier moet bevinden. Ze staat zelfs niet vermeld op de officiële Karhunkierros kaart en er is ook geen enkele wegwijzer te bespeuren, maar toch vind ik ze terug op mijn Gaia GPS kaart onder de naam Saaripuron putous. De meeste hikers lopen er daarom ook gewoon voorbij. Vanaf de trail hoor ik de waterval in de verte ruisen maar het smalle pad ernaar toe is niet overal even duidelijk zichtbaar en leidt me doorheen dikke vegetatie en lastige, verraderlijke rotsen. Ik concentreer me op het geluid om te navigeren. Het is moeilijker dan verwacht en om struikelgevaar te vermijden gooi ik mijn rugzak dan maar af. Ik schat dat ik een dikke 100 meter van het pad ben afgeweken.
Ondanks het moeilijke terrein door vochtige vegetatie en omgevallen boomstammen is de waterval zelf wel de moeite waard. Ze is met haar 20 meter niet heel hoog maar is wel wild en ruig gelegen. De smalle Saaripuro rivier stroomt recht naar Kitkajoki, mijn doel voor vandaag.

Afzien langs de Kitkajoki

Nog eens 2 km verder komt de Kitkajoki af en toe in het vizier. Het pad loopt vervolgens enkele kilometers pal langs het water en al snel wordt duidelijk dat dit één van de zwaarste stukken is van de hele trail, de laatste dag naar Ruka niet meegerekend. De rivier heeft delen van het pad meegenomen en heel wat omgevallen bomen, gaten en rotsen versperren de doorgang. Het is 24 graden warm en zonder enige schaduw in de buurt is dit flink afzien en zweten, en het duurt tergend lang. Vreselijk irritante joekels van muggen profiteren van mijn ellende om me langs alle kanten aan te vallen. Terwijl ik wild om me heen sla om die smerige bloedzuigers te verjagen wil de even ellendige rugzak tijdens het op en neer klauteren alle kanten uit die je niet wil. Het is vooral een kwestie van mijn balans te bewaren om niet in het water te donderen. Mijn drinkwater raakt snel op en ik heb geen zin in een lang filterproces. Het rivierwater is kraakhelder en smaakt nog lekker ook.

Uiteindelijk, na een schijnbaar oneindig traject, begint het pad dan toch van de oever af te wijken om dan weer redelijk steil de dichte bossen in te verdwijnen.
Het kostte me meer dan twee uur om de drie kilometer langs die oever te overbruggen. Ik moet eerlijk toegeven dat ik hierop fysiek en mentaal niet voorbereid was. Voor de eerste keer ervaar ik helse en brandende pijn in mijn linker achillespees en dat is natuurlijk geen goed teken.
Het werd één van die plekjes waarop één hersenhelft stiekem aan het pushen was om toch maar op te geven.

Pieni Karhunkierros (Kleine Berenroute)

Ik heb 10 kilometer in de benen als het pad opeens opsplitst en ik links of rechts moet kiezen. Beide keuzes zijn goed. Hier kom ik namelijk op de Pieni Karhunkierros terecht (Small Bear’s Trail of Kleine Berenroute). Dit is een luswandeling van 12 km en één van de meest populaire dagwandelingen in heel Finland. Zonder twijfel is dit de drukste sectie van de hele Karhunkierros omdat je hier heel wat dagjestoeristen zult tegenkomen en gezinnen met kinderen, het hele jaar rond.
Op de splitsing moet je voor jezelf uitmaken of je het noordelijke of zuidelijke deel van de Pieni Karhunkierros gaat volgen. Beide komen automatisch weer op de hoofdroute uit.
Het noordelijke deel leidt je langs de Kallioportti klif en één van de meeste gefotografeerde attracties, de Myllykoski rapids.
Langs de zuidelijke route kom je langs hangbruggen, het Kalliosaari uitzichtpunt, the Jyrävänkoski rapids, and the Siilastupa wildernishut.
Ik volg mijn buikgevoel en besluit de zuidelijke route te stappen.

Harrisuvanto shelter en kamp

Op de splitsing ga ik dus links en amper een kilometer verder arriveer ik in het prachtig gelegen Harrisuvanto kamp. Ik heb vandaag 11 kilometer gestapt en hou het hier voor bekeken. Ik ben bekaf van die helse tocht langs de Kitkajoki.
Van hieruit zie ik de iconische hangbrug liggen die morgenvroeg moet overgestoken worden. Het is vermoedelijk één van de meeste gefotografeerde hangbruggen op de trail.
De Harrisuvanto kampeerplek ligt langs een soort beschutte baai van de Kitkajoki. Er is geen hut, maar wel een laavu (lean-to shelter) en een grote overdekte grill-ruimte waar groepen gezellig bij elkaar kunnen zitten.

Het zoeken naar een geschikt (horizontaal) plekje voor mijn tent is niet zo eenvoudig als ik dacht. Nochtans ben ik de enige kampeerder en is er dus ruimte zat. Het kost me meer dan een kwartier om een stukje grond te vinden waar geen wortels of stenen omhoog steken en dat genoeg waterpas is om mijn tentje comfortabel op te stellen.
De laavu is bezet door een stille oude man en zijn twee honden. De grote overdekte ruimte is helemaal voor mij alleen. Er passeren die avond nog enkele wandelaars, maar die komen gewoon eventjes uitrusten en zetten dan hun weg verder over de hangbrug richting de populaire Siilastupa wildernishut, een dik anderhalf uur verderop.

Tijdens de avond verschijnt er een prachtige nevel over het water. Het is zo mooi dat ik de miserie van deze namiddag snel vergeet. Wat een heerlijk plekje is dit om tot rust te komen. In het water zie ik hier en daar een draaikolk opduiken en een paar watervogels komen me gezelschap houden.
In de latere avond trekken enkele regenbuien over me heen terwijl ik in mijn tent lig in te dommelen. Het getik van de regen zorgt er voor dat ik in no time weg van de wereld ben…

Dag 6: Harrisuvanto shelter – Oulanka Basecamp – Porontimajoki wildernishut (13,9 km)

De volgende ochtend neem ik uitgebreid de tijd om te ontbijten met een heerlijk tasje koffie erbij. De lucht is weer stralend blauw en het is iets frisser dan gisteren, dus een perfect wandelweertje. Ik betreed de prachtige hangbrug en blijf er halverwege even staan om het landschap in me op te nemen.

Kalliosaari canyon

40 minuten later sta ik boven de Kalliosaari canyon te genieten van het uitzicht en de kolkende Kitkajoki beneden met in het midden het schattige eilandje dat al meer dan 10.000 jaar koppig weerstand biedt aan de ruwe elementen.

Siilastupa wildernishut en Jyrävä waterval/rapids

Het grillige pad kronkelt op en neer verder en mijn spieren en gewrichten zijn al eventjes aan het protesteren van dat voortdurend klimmen en dalen. Maar een half uurtje later zie ik opeens de prachtige Siilastupa wildernishut verschijnen. Het is kwart over tien en achter de hut zie ik heel wat tentjes staan waar enkele hikers zich aan het klaarmaken zijn.

De hut ligt tegenover een breder stuk van de Kitkajoki en aan de overzijde zie ik wellicht de mooiste waterval van de hele trail, de Jyrävä waterval. Ik besluit om nog vijf minuutjes verder te stappen langs de oever van de rivier tot ik vlak bij de waterval kom. Grote, platte rotsen zorgen er voor dat je je hier heel gemakkelijk aan het water kunt neerzetten. Ik gooi de rugzak van me af en neem uitgebreid de tijd om wat foto’s te nemen en uit te rusten. De 9 meter hoge waterval is een deel van de Jyrävä rapids.

Aalokkokoski rapids

De Aalokkokoski is een lange stroomversnelling in de Kitkajoki, één van de langste in het Oulanka nationaal park en amper een kilometer verwijderd van het Oulanka Basecamp. Over een afstand van een kleine kilometer wordt een hoogteverschil overbrugd van zo’n 15 meter. Het is met zijn klasse IV een paradijs voor kajakkers maar door de aanwezigheid van talrijke rotsen niet zonder gevaar.

Oulanka Basecamp

Rond het middaguur kom ik aan bij het Oulanka Basecamp. Een rustpauze is hier welgekomen want ik vecht nog steeds tegen een pijnlijke achillespees. Het restaurant en de logementen zijn nog maar net weer in dienst na een lange winterpauze. De zon schijnt, het is heerlijk warm en het terras nodigt uit. Ik bestel een … rendiertaart en een fris pintje bier erbij.

Het is hier mogelijk om een overnachting te boeken als je dat wenst, maar het wordt aanbevolen om dit ruim op voorhand al te doen via hun website want het kan hier best wel druk worden. Goedkoop kan ik het helaas niet noemen.
Ze hebben er 9 kamers van 16 m2 met twee bedden. Gebruik je die alleen dan betaal je rond de 100 euro. Ben je met twee dan betaal je ongeveer 140 euro. Ontbijt is inclusief. Dineren kost je 35 euro extra per persoon.
Er zijn ook 9 familiekamers van 22 m2 (met loft en balkon) beschikbaar voor 160 euro.

Ik voel me niet geroepen om hier ook nog eens 100 euro neer te leggen voor een kamer. Bovendien is het nog maar net middag gepasseerd en wil ik nog een paar kilometers stappen.

Misschien had ik dat beter niet gedaan want de resterende 6 km naar de Porontimajoki hut vallen me zo zwaar dat mijn motivatie tot onder het vriespunt daalt. De pijn in mijn linkervoet is soms niet te harden. Die verdomde achillespees blijft me parten spelen en alweer overweeg ik op te geven. De rugzak is nu al wel een paar kilo’s lichter geworden maar veel verschil lijkt dat voorlopig niet uit te maken. Het pad blijft bovendien maar stijgen en is tevens het saaiste stuk van de route omdat hier duidelijk wel sporen zijn van kaalkap en commerciële bebossing, een groot verschil met het nationaal park dat ik intussen al een paar kilometers achter mij heb gelaten.
Wandelen is intussen strompelen geworden.
Ik herinner me amper nog iets van de omgeving als ik na twee zware uren eindelijk de hut bereik.

Porontimajoki wildernishut

Ik weet mezelf geen houding te vinden. Ook in rust brandt mijn achillespees het kleine resterende stukje motivatie weg. Het gaat zo ver dat ik Tommi’s telefoonnummer opzoek en het bij de hand hou als mogelijke uitweg. Ik besluit mijn tent op te stellen op enkele meters van de hutjes vandaan, een pijnstiller te nemen en in mijn slaapzak te kruipen. Ik heb zelfs geen oog voor de bijzondere omgeving waarin deze hut zich bevindt. Het zijn eigenlijk twee hutjes vlak aan de Porontimajoki waarvan er eentje zelfs over de stroom heen is gebouwd. Mijn donsjas zit gecompresseerd in het zakje en ik leg het in het voeteneinde van de slaapzak. Ik gebruik het om mijn getormenteerde enkel en pees zacht te masseren. Het kabbelende geluid van de stroom dichtbij helpt me ontspannen. De pees is vreselijk gevoelig geworden maar uiteindelijk verlicht de massage de pijn enigszins en geraak ik in slaap.

Dag 7: Porontimajoki wildernishut – Ruka (15,8 km)

Wanneer ik heel vroeg in de ochtend ontwaak probeer ik eerst in te schatten hoe mijn enkel er aan toe is. Stappen gaat erg kreupelachtig en ik twijfel nog steeds of ik zo kan doorgaan of niet. Dit is de laatste stapdag en is veruit de zwaarste en een ware challenge omdat je meerdere heuveltoppen overmoet, telkens weer omhoog en omlaag. Bovendien liggen er op het traject ontelbaar veel houten en ook natuurlijke trappen.
Ik begin met een half uurtje gerichte stretch-oefeningen in een poging om mijn enkel en achillespees wat soepeler te maken. Het lijkt een gunstig effect te hebben. Ik neem nog een pijnstiller, wil niet langer treuzelen en neem de beslissing om door te gaan. Het zou wel erg zuur zijn om op te geven op de laatste dag.

Het eerste uur krijg ik de kans om er ‘in te komen’ omdat het pad er nog relatief gemakkelijk bij ligt. De omgeving wordt weer mooier en natuurlijker en ik wandel heel voorzichtig, voortdurend gefocust op mijn achillespees die ik heel langzaam aan laat rekken. Maar een uurtje is zo voorbij en de echte challenge ligt nu voor mij. Na een korte rustpauze aan de Kumpuvaaran shelter die aan het Kuikkalampi moerasmeer ligt, begint het pad gestaag op en neer te gaan richting de eerste heuvel, de Kumpuvaara. Bij het afdalen van de Kumpuvaara komt de confronterende rotswand van de Konttainen in het vizier. Hier begint ook het natuurreservaat Valtavaara-Pyhävaara dat zich uitstrekt tot vlak voor Ruka. Het hoogste punt is de Valtavaara heuveltop.

Konttainen (433 m)

Om de top van Konttainen te bereiken moet je een dikke 200 trappen trotseren. Ik verbaas me over het feit dat mijn achillespees hier bijna geen moeite mee heeft. De trappen helpen mij om zonder al te veel pijn de top te bereiken. Het is fysiek wel degelijk zwaar met zo’n zware bepakking. Ik voel het zweet langs mijn voorhoofd in mijn ogen stromen. Je kan in een cirkel op en rond de rotsachtige top lopen om zo de beste uitzichten te bekomen. Prachtige meren en heuvellandschappen strekken zich tot ver aan de horizon uit.

Konttainen is ook heel populair bij vogelliefhebbers omdat de kans bestaat dat mezen op je hand landen als je ze zaden of noten aanbiedt. Op het internet circuleren nogal wat foto’s van wandelaars met een mees op hun hand.
Niet ver van hier ligt een parking waardoor deze plek ook vaak door dagwandelaars bezocht wordt.
Tot mijn grote spijt hoor ik wel vogels maar krijg ik er geen enkele te zien.

300 trappen heuvelafwaarts kom ik eigenaardig genoeg opeens op een asfaltweg (Virkkulantie) terecht wat onder mijn voeten héél vreemd aanvoelt. Aan de overzijde liggen een paar houten planken over een gracht en daar gaat de trail verder. En dat brengt me bij de volgende confrontatie, de verschillende (ik denk 5) toppen van de Valtavaara bergkam waarvan de hoogste op 491 m ligt.

Valtavaara

Na de eerste beklimming rust ik uit aan de Suolampi shelter. Ik heb dan 10 kilometer achter de rug. Van de gelegenheid maak ik maar al te graag gebruik om schoenen en sokken even uit doen en de voeten te laten afkoelen in het koude water. De achillespees houdt het goed vol tijdens het wandelen maar ik kan ze vreemd genoeg amper met de vinger aanraken want dan brengt een vlammende pijnscheut me meteen weer in de realiteit.

Het pad probeert me genadeloos telkens weer steil bergop en weer steil bergaf onderuit te halen. Opnieuw en opnieuw. De verbleekte touwen hangen er niet zomaar. Als de zwaartekracht het overneemt en de rugzak je achteruit wil trekken dan bieden de touwen een welkome verademing. Het huilen staat me dichterbij dan het lachen als ik opeens de kleine Valtavaara daghut zie opdoemen. Mijn T-shirt is doordrenkt van het zweet, mijn haar plat tegen mijn kop geplakt, mijn gezicht wellicht roodgloeiend als ik die vreselijke rugzak eindelijk van me kan afgooien.

Ik laat de wind zijn werk doen. De zon schijnt volop en het verfrissende gevoel is onbeschrijflijk. Ik giet in één keer een halve liter water naar binnen en blijf hier ruim een half uur genieten van de fraaie omgeving tot ik volledig ben opgedroogd. Het overwinningsgevoel neemt het volledig over en het lijden houdt eigenlijk meteen op als je beseft dat Ruka nu slechts op een steenworp van je verwijderd is.
Eenmaal die vervloekte Valtavaara over denk je dat je alleen nog maar bergaf stapt naar het verlossende Ruka. Het ruim 2 km lange pad naar beneden is zelfs aangenaam te bewandelen. Ik voel me zo onoverwinnelijk dat ik de Valtavaaran Lampi (schuilplaats aan het gelijknamige meer) compleet negeer en verderstap.

De laatste loodjes…

“wegen het zwaarst” zegt het spreekwoord. Klopt als een bus!
Ik dacht dus dat ik op mijn gemak mijn eindbestemming tegemoet ging stappen. Maar nee hoor, vlak voor Ruka moet je nog de fjell over, een zeer steile heuvelflank van pakweg 1 kilometer waar in de winter flink wat ski-acitviteiten plaatsvinden. Ik raap al mijn moed bij elkaar. Toch nog een laatste keer een kwartier puffen en zweten en dan verschijnt die verlossende eindstreep in de vorm van het welbekende houten portaal met het opschrift ‘Karhunkierros‘.
Ik zie van hieruit zelfs mijn eindbestemming liggen, het Scandic hotel waar een frisse pint, een warme douche en een heerlijk bed me aan het opwachten zijn.

Tommi heeft zijn woord gehouden. Mijn wagen staat netjes geparkeerd op de parking voor het hotel en ik bied me aan bij de receptie waar men mij heel vriendelijk en ongedwongen mijn sleutels overhandigt. Met een grote glimlach op haar gezicht vraagt de dame mij of ik wil overnachten of niet. Ja, natuurlijk wil ik dat.
Het valt hier zo goed mee dat ik de volgende dag zelfs een tweede nacht bijboek.

Routegegevens bekijken / downloaden op Komoot

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *